كم شنوايي در كودكان به دو گروه كم شنوايي اكتسابي و كم شنوايي ارثي و مادرزادي طبقه‌بندي مي شود. در شنوايي سنجي كودكان بايستي با توجه به علل ايجادكننده كم شنوايي ميزان كم شنوايي به طور دقيق ارزيابي و مداخلات درماني صورت گيرد.
كم شنوايي اكتسابي در كودكان
- كم شنواي ناشي از مصرف داروهاي اتوتوكسيك
داروهايي كه بر حلزون يا دهليز گوش داخلي اثر سمي دارند و باعث آسيب به آن مي شوند به عنوان داروهاي اتوتوكسيك شناخته ميشوند. اين داروها مي توانند باعث ايجاد كم شنوايي حسي عصبي دايمي، سرگيجه، حالت تهوع و عدم ثبات در راه رفتن شوند. كم شنوايي معمولا به صورت دو طرفه و در درجات مختلف مي باشد.
شايع ترين داروهاي اتوتوكسيك از خانواده آمينوگليكوزيدها نظير كانامايسين، نيومايسين، جنتامايسين و آميكامايسين هستند. به دليل اينكه آمينوگليكوزيدها به صورت آهسته تر در مايعات گوش داخلي نسبت به خون از بين مي روند در نتيجه آسيب بيشتري وارد مي كنند اين داروها معمولا در درمان عفونت در نوزادان استفاده ميشوند. نوزادان با وزن كم هنگام تولد كه دچار عفونت هاي سيستماتيك هستند ممكن از زردي يا ديگر اختلالات را داشته باشند كه خود از عوامل آسيب زا به شنوايي مي باشد.نوزاداني كه از اين داروها استفاده مي كنند حتماً بايستي در شنوايي سنجي كودكان و نوزادان از تست OAE و تست ABR براي رد كم شنوايي استفاده كرد.
- شكستگي استخوان گيجگاهي
شكستگي استخوان گيجگاهي در اثر ضربات شديد يا تصادفات مي تواند منجر به شكستگي هاي عرضي و يا طولي در اين استخوان شود كه اغلب باعث ايجاد كم شنوايي هاي حسي عصبي ملايم تا متوسط خواهد شد. احتمال پارگي پوست و خونريزي بدون تغيير وضعيت شنوايي نيز وجود دارد. شكستگي هاي داخلي بيشتر ممكن است سبب خونريزي در گوش مياني يا از هم گسيختگي زنجيره استخوانچه شود كه منجر به كم شنوايي انتقالي خواهد شد. ولي شكستگي در استخوان گيجگاهي باعث آسيب به حلزون گوش داخلي و كاهش شنوايي حسي عصبي مي شود.
- سر و صدا و كم شنوايي
با توجه به شدت و زماني كه فرد در معرض صداي بلند قرار مي گيرد مي تواند سبب آسيب موقت يا دايم به حلزون و در نهايت كم شنوايي حسي عصبي گردد. چنين صدماتي اغلب به صورت مواجهه با صداي ناگهاني شديد و بلند يا ناشي از ارايه تدريجي و طولاني مدت نويز طبقه بندي مي شود.
خانواده بايد به نويزي كه در بازيهاي كودكان وجود دارد توجه كنند و همچنين كودك را به كاهش صدا در بازيهاي كامپيوتري و استريو و تشويق كنند.
- عفونت هاي دوران كودكي
عفونت هاي قبل و بعد از بارداري به عنوان عامل ايجاد كم شنوايي و ناشنوايي شناخته ميشود. ويروس هاي معمول كودكي كه باعث ناشنوايي و گاهي مشكل دهليزي مي شود شامل اوريون، سرخك و آبله مرغون و آنفولانزا، ديفتري، كزاز، مننژيت و سياه سرفه مي باشند.عفونت هاي ويروسي كم شنوايي ملايم تا كم شنوايي عميق ممكن است ايجاد بكنند. كم شنوايي همراه با اختلالات تعادلي در اريون، سرخك و آبله مرغان، سيفيليس و مننژيت ديده مي شود.
- ديابت
ديابت بيماري مزمن متابوليسم كربوهيدرات مي باشد كه ناشي از كمبود انسولين است. دو نوع ديابت وجود دارد: ظهور در نوجواني و ظهور در دوران بلوغ به شكل نوجواني آن بسيار شديد تر است و معمولاً به صورت ناگهاني در كودكي يا در دوره نوجواني ظاهر مي شود.نابينايي و اختلال كليه از شكايات اصلي افراد مي باشد. علايم شنوايي آن شامل كم شنوايي حسي عصبي دو طرفه و قرينه و پيشرونده در حد ملايم و متوسط مي باشد .همچنين ديده شده است كه شيوع كم شنوايي در افراد ديابتي نسبت به افراد غير ديابتي با همان سن بسيار بالاتر مي باشد.
- تومور عصب هشتم
تومور عصب هشتم تغيير در بافت عصبي عصب هشتم است. كه مي تواند به زاويه پلي مخچه اي نيز گسترش پيدا كند و در كودكان نيز ديده مي شود.بيشتر تومورهاي كودكان تومورهاي حفره خلفي جمجمه است كه به صورت نوروفيبروماتوز نوع دو ظهور پيدا مي كند. اين بيماري يك بيماري پيشرونده مي باشد كه در ۹۵ درصد موارد به صورت يكطرفه. پيشرونده و همراه با كاهش شنوايي حسي عصبي مي باشد. رشد تومور بسيار آهسته است و تشخيص آن در كودكان بسيار سخت مي باشد. در شنوايي سنجي كودكان حتما از طريق تست abr بايستي اين كودكان با تومور آكوستيك مورد ارزيابي قرار گيرند.
شنوايي سنجي كودكان چيست؟
كم شنوايي ارثي در كودكان
اصطلاح ناشنواي ارثي به جاي ناشنوايي مادرزادي براي توصيف كودكان با كم شنوايي حسي عصبي عميق و دو طرفه، غيرقابل بازگشت در هنگام تولد استفاده مي شود و مربوط به هر عاملي از قبيل بد شكلي هاي آناتوميك، عفونت هاي درون رحمي، ضربه به نوزاد يا مشكلات ژنتيكي مي شود.درصد بالايي از كم شنوايي هاي مادرزادي ارثي هستند. حدود ۴۰ درصد كودكان با كم شنوايي اتوزومال مغلوب، حدود ۱۰ درصد اتوزومال غالب و ۳ درصد وابسته به جنس هستند. ازدواج دو فرد ناشنوا به مقدار كمي خطر ناشنوايي در بين كودكان را افزايش مي دهد زيرا احتمال كمي وجود دارد كه اين افراد توسط عامل هاي ژنتيكي يكسان متاثر شده باشند.
بيماري هاي سندرومي نيز وجود دارد كه همراه با كم شنوايي مي باشد از قبيل سندروم CHARGE كه ناهنجاري هاي چشمي، مشكلات قلبي عقب ماندگي هاي رشدي، ناهنجاري هاي ژنتيكي و ناهنجاري هايي در گوش خارجي و كم شنوايي نيز در اين سندروم وجود دارد. با انجام تست هاي شنوايي سنجي كودكان مي توان مادرزادي بودن يا اكتسابي بودن كم شنوايي را تشخيص داد كه اين كار را براي درمان آسان مي كند.
- بدشكلي هاي گوش خارجي و آترزي كانال گوش
در هنگام شنوايي سنجي اطفال و كودكان بايستي به وضعيت ظاهري گوش كودك توجه ويژه شود چراكه ممكن است يك سري بدشكلي ها يا ناهنجاري هايي در اين ناحيه به صورت مادرزادي وجود داشته باشد. لاله گوش در اوايل دوران جنيني به كمك ۶ زايده توكمه شكل برجسته شكل مي گيرد وجود اين برجستگي ها ممكن است با بدشكلي هاي گوش خارجي و مياني همراه باشد. طبق مطالعات شيوع اين زايده هاي گوشتي چهار و نيم در هر هزار نفر گزارش شده و اغلب با نقص صورت و كم شنوايي حسي عصبي ملايم تا متوسط همراه مي باشند.آترزي يا انسداد كامل مجراي گوش نيز در بعضي كودكان ديده مي شود كه ممكن است اين ضايعه همراه با ميكرو شيا يا بد شكلي مادرزادي لاله و حتي با لاله گوش طبيعي اتفاق بيفتد. علت اين نقص كروموزومي مي باشد.
بدشكلي گوش كودكان و كم شنوايي
كودكان با مشكلات آترزي يا انسداد كم شنوايي انتقالي دارند و در صورت عدم موفقيت درمان هاي پزشكي و جراحي استفاده از سمعك استخواني در اين كودكان توصيه ميشود. اگر آترزي دو طرفه باشد كودك بايد در اسرع وقت از سمعك استخواني استفاده كند در حالي كه اگر يك طرفه باشد و شنوايي در گوش مقابل طبيعي باشد درمان و توان بخشي در اولويت قرار مي گيرد.
كم شنوايي مادرزادي و تشخيص آن با شنوايي سنجي كودكان
- ناهنجاري هاي مادرزادي گوش مياني
بسياري از بدشكلي هاي گوش مياني توسط جراحي بهبود مي يابد. از آنجايي كه گوش مياني در سه ماهه اول جنيني تشكيل مي شود. بنابراين عمده بدشكلي هاي اين دوره سبب آسيب به گوش مياني مي شود. ناهنجاري هاي گوش مياني مي تواند ناشي از عوامل ارثي يا اختلال در مراحل رشدي باشد. وجود آنومالي هاي استخوانچه تنها در گوش مياني نيز ديده ميشود. وجود ناهنجاري در گوش مياني منجر به كم شنوايي انتقالي خواهد شد.
- ناهنجاري هاي مادرزادي گوش داخلي
آپلازي يا ناهنجاري گوش داخلي بر ناتواني گوش در رسيدن به رشد كامل دلالت دارد. بنابراين آپلازي گوش داخلي هميشه جزء ناهنجاري هاي مادرزادي محسوب مي شود. افراد ممكن است آپلازي با درجه هاي مختلف در هر دو گوش داشته باشند كه منجر به كم شنوايي حسي عصبي مي شود.
كلينيك شنوايي سمعك پيروزي انواع تست هاي لازم شنوايي سنجي كودكان را جهت تشخيص كم شنوايي و نوع آن را انجام مي دهد و در صورت امكان آن را درمان و يا از پيشرفت آن جلوگيري مي كند.